Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Ga naar: navigatie, zoeken
Dirk III circa 981-27 mei 1039
Graaf van Holland
Periode 993-1039
Voorganger Aarnout
Opvolger Dirk IV
Vader Aarnout
Moeder Lutgardis van Luxemburg
Dynastie Hollandse Huis

Dirk III ‎(circa 981 – 27 mei 1039)‎, bijgenaamd Hierosolymita, was van 993 tot 1039 graaf van Holland en graaf van West-Friesland.
Inhoud

Het regentschap van Lutgardis

Toen zijn vader Aarnout in 993 sneuvelde was Dirk III nog te jong om het bestuur op zich te nemen, waarop zijn moeder Lutgardis van Luxemburg deze taken waarnam. In 1005 was Dirk oud genoeg om zelfstandig het graafschap te besturen, maar maakte hij nog steeds dankbaar gebruik van de goede connecties van zijn moeder: zij riep de hulp van haar zwager, de Duitse keizer Hendrik II in, om een Friese opstand te onderdrukken. De keizer vertrok vanuit Utrecht per schip met een leger naar Friesland en bracht de aanvallen tot staan.

Conflict met de keizer

Het gebied waar Dirk was neergestreken werd door de bisschoppen van Utrecht, Trier en Keulen betwist. Dit weerhield hem er niet van de grond te verpachten aan de Friezen die het in cultuur brachten. Bovendien bouwde hij een burcht in Vlaardingen, waarschijnlijk op de plek waar zich nu de Grote Kerk bevindt bevindt, waar het riviertje de Flarding ‎(tegenwoordig de Vlaardingse haven)‎ uitmondde in de Merwede ‎(tegenwoordig de Nieuwe Waterweg)‎. Vanuit die burcht dwong hij de kooplieden die in hun schepen langs kwamen varen, onderweg van Tiel naar Engeland en vice versa, om tol te betalen. Deze kooplieden, en ook bisschop Adelbold van Utrecht riepen daarom de hulp van de Duitse keizer in. De keizer gaf in 1018 zijn neef Dirk de opdracht om zijn vesting te ontruimen. In plaats van zijn leenheer te gehoorzamen, trok Dirk zich op zijn burcht terug, en de keizer kon nu niet anders dan een leger op hem af sturen. Dit leger onder leiding van hertog Godfried I van Lotharingen bestond uit een vloot met troepen uit Utrecht, Keulen en Luik.

De veldslag in het moeras

Op 29 juli kwam het tot de Slag bij Vlaardingen. Het laatste stuk naar de burcht moest via land worden afgelegd, wat lastig ging omdat het gebied vol met sloten en dijken lag. Het duurde niet lang voor het leger van Godfried vast liep en gedwongen was terug naar de schepen te gaan en een andere route te zoeken. Op de terugweg liep het leger echter in hinderlaag van de troepen van Dirk. Godfried maakte met zijn leger een tactische terugtrekkende beweging, waarop iemand uit het Friese kamp riep dat de voorste gelederen verslagen waren en de hertog op de vlucht sloeg. Hierop raakte de troepen van Godfried zo in paniek dat velen in volle wapenuitrusting de rivier in sprongen, in een poging de schepen te bereiken. Andere kwamen vast te zitten in het moeras. Dirk maakte direct gebruik van de paniek en het machtige leger van de hertog werd volledig in de pan gehakt. Godfried werd hierbij gevangen genomen, en Dirk wist hem er van te overtuigen van zijn recht om tol te heffen in het gebied. De hertog werd weer vrijgelaten nadat hij beloofd had een goed woordje voor Dirk te doen bij de keizer.‎[1]‎

Hierosolymita

In de 12e-eeuwse Annalen van Egmond staat Dirk III vermeld met de bijnaam Hierosolymita, de Jeruzalemganger. Dat duidt erop dat hij een pelgrimstocht naar het Heilige Land heeft gemaakt. Volgens de 14e-eeuwse geschiedschrijver Johannes de Beke heeft Dirk zijn tocht rond het jaar 1030 ondernomen.

Het bewind van Dirk III

Tijdens zijn graafschap wist Dirk zijn gebied uit te breiden richting het oosten. Deze uitbreiding ging ten koste van het bisdom Utrecht. De uitbreiding bestond onder meer uit het gebied ten zuidoosten van Alphen, tussen Zwammerdam en Bodegraven. Nadat de keizer in 1024 kinderloos overleed, steunde Dirk Koenraad II in diens strijd om de opvolging. Na het overlijden van Dirk III, ging zijn vrouw terug naar Saksen, waar zij op 31 maart 1044 overleed. Dirk III is begraven in de Abdij van Egmond.

Voetnoot

1. ^ Het verloop van de veldslag is opgetekend door de monnik Alpertus van Metz. Alpertus werd vermoedelijk geboren in het bisdom Utrecht. Hij werd monnik te Metz en keerde daarna waarschijnlijk als kanunnik naar Utrecht terug. Uit zijn verslag blijkt duidelijk dat hij aan de kant van de bisschoppen stond.


Bronnen, noten en/of referenties
Bronnen, noten en/of referenties:

* Rijmkroniek van Holland, 1280-1282 geschreven aan het hof van graaf Floris V.
* Website over de Slag bij Vlaardingen in 1018.
* Boer, D.E.H. de & Cordfunke, E.H.P., Graven van Holland - portretten in woord en beeld ‎(880-1580)‎, Walburg Pers, Zutphen, 1995.
* Graaf, R. de, Oorlog om Holland 1000 - 1375, Verloren, Hilversum, 1996.



Categorieën: Graaf van Holland | Huis Holland